Στο τεύχος Μαΐου - Ιουνίου 2010 του περιοδικού
Harvard Magazine διάβασα το πολύ ενδιαφέρον άρθρο του Jonathan Shaw για το μέλλον των βιβλιοθηκών με τίτλο "Γουτεμβέργιος 2.0. Οι βιβλιοθήκες του Χάρβαρντ αντιμέτωπες με μια ενοχλητική αλλαγή".
http://harvardmagazine.com/2010/05/gutenberg-2-0
Μα είναι δυνατόν να εκστομίσει ερευνητής για τα βιβλία της βιβλιοθήκης Widener, της κεντρικής βιβλιοθήκης του ιδρύματος: "Πετάχτε τα στον ποταμό Τσαρλζ.";
Μετατρέπονται πράγματι οι βιβλιοθήκες σε ξεπερασμένες αποθήκες έντυπου υλικού, ειδικά όταν πρόκειται για ερευνητικές βιβλιοθήκες, όπου η αξία ενός τεκμηρίου εκτιμάται κυρίως από το πόσο πρόσφατο είναι; Πόσο ενημερωμένη είναι η συλλογή της με ότι πιο καινούριο δημοσιεύεται; Το τεράστιο έργο της ψηφιοποίησης των πάντων από τη
Google θα στείλει άραγε τις βιβλιοθήκες στο χρονοντούλαπο της ιστορίας; Και αφού οι χρήστες αλλάζουν μέρα με τη μέρα μεταμορφούμενοι σε ψηφιακούς αναζητητές επι εικοσιτετραώρου βάσεως δε θα πρέπει και οι βιβλιοθήκες με τη σειρά τους να προσαρμοστούν στις νέες απαιτητικότερες συνθήκες; Το μέλλον είναι ούτως ή άλλως
ψηφιακό.
Όσοι μοιρολογούν για το θάνατο του έντυπου βιβλίου πάντως δε χρειάζεται να ανησυχούν και τόσο πολύ. Η ολοκληρωτική μετάβαση αποκλειστικά στη χρήση ψηφιοποιημένου υλικού αργεί πολύ ακόμη, γι' αυτό και οι βιβλιοθήκες κατ' αρχάς μεταμορφώνομται σε υβριδικές, φιλοξενούν δηλαδή και τα δύο είδη υλικού.
Αυτό που αλλάζει όμως άμεσα είναι ο
ρόλος του βιβλιοθηκονόμου: από συντηρητής, αποθηκάριος και έφορος της συλλογικής ανθρώπινης γνώσης θα πρέπει τώρα να επωμιστεί και τα καθήκοντα του ειδικού αναζητητή και αξιολογητή της ψηφιακής πληροφορίας, αλλά και να διδάξει στους χρήστες της βιβλιοθήκης του τις απαραίτητες αυτές δεξιότητες.
Το φαινόμενο αυτό της ολοένα και περισσότερο αυξανόμενης χρήσης της βιβλιοθήκης ως κοινωνικού χώρου αναζήτησης μέσω του διαδικτύου (γεγονός που κάνει απολύτως απαραίτητη την ύπαρξη ενός δικτύου αρκετών τερματικών προς χρήση των μαθητών) παρατηρείται φυσικά και στις μικρές μας
σχολικές βιβλιοθήκες.
Η οποιαδήποτε σχολική συλλογή σήμερα απαξιώνεται πολύ γρήγορα, αφού όλοι οι χρήστες θέλουν την πιο πρόσφατη πληροφορία. Ειδικά για τις σχολικές εργασίες η χρήση του έντυπου υλικού μειώνεται χρόνο με το χρόνο ραγδαία.
Η δημιουργία ενός αποθετηρίου ψηφιοποιημένου υλικού κεντρικά από το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο, υλικό φυσικά που θα ήταν καταλογογραφημένο όλο σε μια βάση δεδομένων όχι απλώς λεπτομερή, αλλά κυρίως φιλική προς το νεαρό χρήστη, γίνεται στις μέρες μας όλο και πιο χρήσιμη.
Εξάλλου οι σχολικές βιβλιοθήκες δε διαθέτουν κονδύλι ούτε καν για μια υποτυπώδη επικαιροποίηση της συλλογών τους, άρα θα πρέπει να καταφύγουμε αναγκαστικά στο εξ ολοκλήρου ψηφιοποιημένο υλικό.
Δείτε επίσης τον ιστότοπο "
Open Collections Program: Readers, Reading and the History of Reading", αφιερωμένο στους αναγνώστες, την ανάγνωση και την ιστορία της ανάγνωσης.
http://ocp.hul.harvard.edu/reading/
Περιέχει 800 βιβλία και 400 χειρόγραφα: ιστορικά εγχειρίδια, ερευνητικά άρθρα για την επιστήμη της ανάγνωσης, υλικό για την ιστορία των αναγνωστικών λεσχών, τον τρόπο επιλογής των βιβλίων (όπου μπορούμε να φυλλομετρήσουμε ολόκληρο το διαβόητο Index Librorum Prohibitorum, τον τρομερό Κατάλογο Απαγορευμένων Βιβλίων της καθολικής εκκλησίας), αλλά και τον τρόπο χρήσης των βιβλιοθηκών.
Στην εικόνα του εξώφυλλου του περιοδικού βλέπετε την "Αποθήκη Χάρβαρντ" (
Harvard depository), μια ειδική βιβλιοθήκη
συντήρησης 7,5 εκατομμυρίων φυσικών τεκμηρίων, αποθηκευμένων με ιδιαίτερη πυκνότητα σε πανύψηλες σειρές ραφιών που θυμίζουν τεράστια αποθήκη, η οποία εξυπηρετεί τις παραδοσιακές βιβλιοθήκες του πανεπιστημίου.
Επικρατούν ειδικά χαμηλές συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας που υπόσχονται πως τα βιβλία θα συντηρηθούν σε άριστη κατάσταση για 244 χρόνια!
http://hul.harvard.edu/hd/
