Δίκτυο Σχολικών Βιβλιοθηκών (Πορτογαλία)

Το Υπουργείο Παιδείας της Πορτογαλίας εξέδωσε ένα φυλλάδιο για το πρόγραμμα «Δίκτυο Σχολικών Βιβλιοθηκών» που μπορείτε να βρείτε στο διαδίκτυο στα πορτογαλικά & αγγλικά.

Η εφαρμογή του προγράμματος ξεκίνησε το 1995, με στόχο την ίδρυση και ανάπτυξη βιβλιοθηκών στα δημόσια σχολεία όλων των βαθμίδων. Το πρόγραμμα συντονίζεται από ειδικό γραφείο στο υπουργείο σε συνεργασία με τα περιφερειακά τμήματα εκπαίδευσης, τους δήμους και τις δημόσιες βιβλιοθήκες.
Οι κατευθυντήριες οδηγίες και αρχές που διέπουν τη λειτουργία του δικτύου:
1) δίκτυο βιβλιοθηκών
2) λειτουργία της βιβλιοθήκης από βιβλιοθηκονόμο και ομάδα
3) ο χώρος της βιβλιοθήκης πρέπει να περιλαμβάνει γραφείο υποδοχής, αναγνωστήριο, χώρο για παραγωγή υλικού
4) συλλογή προσαρμοσμένη στις ανάγκες των χρηστών
5) υπηρεσία διαδανεισμού
6) ηλεκτρονικό κατάλογο
7) ειδικό κονδύλι
Οι τοπικές κοινότητες έχουν την ευθύνη για τις βιβλιοθήκες, και η δημοτική βιβλιοθήκη για την τεχνική υποστήριξη.
Για τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών χρειάζεται συνεργασία μεταξύ των σχολικών και των δημοτικών βιβλιοθηκών
Ο ιδιαίτερος ρόλος της βιβλιοθήκης είναι να βοηθήσει:
1) τη διδακτική & μαθησιακή διαδικασία
2) την ανάπτυξη των δεξιοτήτων στη μελέτη, τη διαχείριση της πληροφορίας & τη χρήση των Νέων Τεχνολογιών
3) την αναγνωστική ικανότητα
4) την αλλαγή των τεχνικών και μεθόδων διδασκαλίας
5) την ολόπλευρη εκπαίδευση των μαθητών με την προώθηση συνεργασιών με την τοπική κοινωνία
6) την αξιοποίηση των ελεύθερου χρόνου
7) τη γενικότερη λειτουργία του σχολείου

Ως βασικοί στόχοι μιας σύγχρονης σχολικής βιβλιοθήκης τίθενται:
α) Η ανάπτυξη της μάθησης & της γνώσης
β) Οι ψηφιακές πηγές

Απαραίτητη θεωρείται η εκπαίδευση όλων όσων συμμετέχουν στην εκπαιδευτική διαδικασία, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιήσουν σωστά τις σχολικές βιβλιοθήκες.
Για την επίτευξη αυτών των στόχων χρειάζεται
α) εκπαίδευση χρηστών
β) ειδικές δραστηριότητες όπου να γίνεται χρήση της σχολικής βιβλιοθήκης και των εργαλείων της:καταλόγων, θεματικών βιβλιογραφιών, ιστότοπων, ιστολόγιων κτλ
γ) συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς
δ) ψηφιακές βιβλιοθήκες
ε) ανάπτυξη της σύγχρονης διαδραστικής πληροφορίας & επικοινωνίας που προσφέρει το WEB2
στ) παραγωγή διδακτικού υλικού και οδηγών μελέτης
ζ) πολυμορφικά εκπαιδευτικά πακέτα
η) εκπαίδευση του διδακτικού προσωπικού

Ο καθηγητής συντονιστής της σχολικής βιβλιοθήκης (professor coordenador da biblioteca escolar), τη σημερινή εποχή, είναι ουσιαστικά ένας διαχειριστής της πληροφορίας ο οποίος διευκολύνει την πρόσβαση στο υλικό που υπάρχει τόσο μέσα στη βιβλιοθήκη όσο και στον κυβερνοχώρο και έχει το διαμεσολαβητικό ρόλο στην αξιολόγηση, αποθήκευση και διάχυση της πληροφορίας.
Επίσης αναλαμβάνει παιδαγωγικά καθήκοντα κατά τη διαδικασία παραγωγής εκπαιδευτικών και μαθησιακών δραστηριοτήτων.

Η πολιτική της ανάπτυξης της συλλογής γίνεται βάσει των αναγκών των χρηστών της και των στόχων που έχει η σχολική βιβλιοθήκη.
Απαραίτητα είναι:
α) η γνώση των πλεονεκτημάτων και των μειονεκτημάτων της υπάρχουσας συλλογής
β) η δημιουργία ηλεκτρονικού καταλόγου
γ) η ανανέωση και εκκαθάριση της συλλογής
δ) ο διαδανεισμός με άλλες σχολικές & δημοτικές βιβλιοθήκες

Μέχρι το 2008, το ποσοστό των μαθητών που έχουν πρόσβαση σε σχολική βιβλιοθήκη έχει ως εξής:
Πρωτοβάθμια 35%
Γυμνάσια 100%
Λύκεια 92%
Όπως φαίνεται από το στατιστικό πίνακα της σελίδας 30, το χρονικό διάστημα 1997-2008 προστίθονταν περίπου 50-70 σχολικές βιβλιοθήκες κάθε χρονιά, με προφανή στόχο σταδιακά όλα τα σχολεία να αποκτήσουν βιβλιοθήκη.


βιβλιογραφία
Ministério da Educação (2008) Rede de bibliotecas escolares.
http://www.rbe.min-edu.pt/np4/?newsId=272&fileName=PDFS_RBE_FINAL08_opt.pdf

Collins Gem Portuguese Dictionary (1993)