Ηλεκτρονικά Βιβλία και Ηλεκτρονικοί Αναγνώστες Η Ελλάδα του ΔΝΤ δανείζεται και αγοράζει τεχνολογία...

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Αθήνα, 28 Ιανουαρίου 2011

Με έκπληξη διαβάσαμε δημοσίευμα έγκυρης εφημερίδας που αναφέρεται σε μυστική σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου, παρουσία του Πρωθυπουργού, όπου συζητήθηκε το ενδεχόμενο κατάργησης των σχολικών βιβλίων και αντικατάστασής τους από ηλεκτρονικά βιβλία και ηλεκτρονικούς αναγνώστες. Προβληματίζει έντονα το γεγονός ότι στη σύσκεψη ακούστηκαν μόνο θετικά σχόλια για το εγχείρημα, καθώς και ότι εκφράστηκε η άποψη ότι είναι οικονομικά βιώσιμο αυτό το μέτρο.
Με κάθε σεβασμό προς πρόσωπα και θεσμούς, διερωτόμαστε:

• Πώς είναι δυνατό να λαμβάνονται αποφάσεις τέτοιας εμβέλειας χωρίς ευρύτατη δημοσιότητα και αξιοποίηση Ελλήνων ειδικών;
  
• Πώς είναι δυνατόν να αγνοείται η παιδαγωγική πλευρά του θέματος;
  
• Έχουν υπ' όψιν τους οι κυβερνώντες ότι όλοι οι ηλεκτρονικοί αναγνώστες (e-readers) που κυκλοφορούν στην αγορά υποστηρίζουν αποκλειστικά κλειστά πρότυπα (formats), σε σημείο να καθίσταται, ενίοτε, αδύνατος ακόμη και ο δανεισμός περιεχομένου από μαθητή σε μαθητή;
  
• Ποιο είναι το κόστος της ψηφιοποίησης τυχόν εκπαιδευτικού υλικού και της μετατροπής του στα υποστηριζόμενα κλειστά πρότυπα;
  
• Γνωρίζει η πολιτική ηγεσία ότι υπάρχουν δοκιμασμένες παιδαγωγικά, ώριμες τεχνολογικά, ανοιχτές, ισχυρότερες και φθηνότερες λύσεις, όπως ο φορητός υπολογιστής (όχι απλά “αναγνώστης”) XO ( http://one.laptop.org/);
  
• Ποιες είναι οι εταιρείες που θα καρπωθούν τα τεράστια κέρδη από τη μαζική αγορά των ηλεκτρονικών αναγνωστών και τι ποσοστό των κονδυλίων που θα διατεθούν θα μείνει στη χώρα;
  
• Πώς δικαιολογείται σε περίοδο σκληρής λιτότητας και μείωσης μισθών αυτή η τεράστια και αμφίβολης αποτελεσματικότητας δαπάνη;
  
• Πώς είναι δυνατόν το κυβερνών κόμμα να καταδικάζει ως Αντιπολίτευση πριν λίγα χρόνια την αποικιοκρατικού τύπου συμφωνία Αλογοσκούφη – Microsoft (http://bit.ly/fxePBT) και ως Κυβέρνηση να προσανατολίζεται σε επιλογές που δημιουργούν πολύ μεγαλύτερη τεχνολογική εξάρτηση στον ευαίσθητο τομέα της Παιδείας;
  
• Ποια είναι, τελικά, η στρατηγική της Κυβέρνησης σε σχέση με τα ανοικτά πρότυπα και το Ελεύθερο Λογισμικό πέρα από φραστικές διακηρύξεις, ωραία συνθήματα και χρυσοπληρωμένες “επικοινωνιακές εκστρατείες”;

Αναμένοντας απαντήσεις στα ανωτέρω ερωτήματα υπενθυμίζουμε σε όλους την τεράστια σπατάλη που έγινε με τους μαθητικούς υπολογιστές (laptop) που μοιράστηκαν στους μαθητές της Α' Γυμνασίου το 2009, στα πλαίσια της “Ψηφιακής Τάξης”, μέτρο που ένα χρόνο μετά θεωρήθηκε αποτυχημένο και δεν επαναλήφθηκε. Το κόστος ήταν πολύ μικρότερο της δαπάνης που φαίνεται να είναι έτοιμη να εγκρίνει τώρα η Κυβέρνηση... Μήπως θα έχουμε νέα πρόστιμα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όπως φημολογείται για την περίπτωση της Ψηφιακής Τάξης”, επιβαρύνοντας ακόμη περισσότερο τους δύσμοιρους φορολογούμενους;
Πρέπει, επιτέλους, να σταματήσουν οι προχειρότητες και οι χωρίς κανένα προηγούμενο σχεδιασμό πειραματισμοί στον ευαίσθητο χώρο της εκπαίδευσης. Οι νέες τεχνολογίες, οι διαδραστικοί πίνακες, οι ηλεκτρονικοί αναγνώστες και άλλα gadgets δεν είναι μαγικό ραβδί να μεταμορφώσουν τη Σταχτοπούτα – Παιδεία μας σε Πριγκίπισσα εν μία νυκτί. Ούτε οι “ξένοι εμπειρογνώμονες” καλές νεράιδες... Χωρίς σοβαρό σχεδιασμό, άμεση εμπλοκή ειδικών και αξιοποίηση των Πληροφορικών της εκπαίδευσης τα χρήματα του Ελληνικού λαού θα σπαταληθούν και η εκπαιδευτική διαδικασία θα δεχθεί μέγα πλήγμα. Ας σταματήσουν, λοιπόν, οι κυβερνώντες να περιφέρονται ως πλανόδιοι πωλητές επιδεικνύοντας τα εξ' Εσπερίας gadgets και ας εμπιστευθούν τους Έλληνες ειδικούς και εκπαιδευτικούς διαμορφώνοντας ένα ολοκληρωμένο σχέδιο μετάβασης του εκπαιδευτικού συστήματος στην Πληροφορική Εποχή. Ας μεριμνήσουν, επίσης, για τα κατεπείγοντα προβλήματα που αφορούν τη λειτουργία των σχολικών μονάδων, τη συντήρηση και τον ευπρεπισμό των κτιρίων και τη διασφάλιση αξιοπρεπών αμοιβών για τους εκπαιδευτικούς.

Ένωση Πληροφορικών Ελλάδας
 


Την προσωπική μου γνώμη για το σοβαρότατο αυτό θέμα έχω εκθέσει σε ανάρτηση , μόλις δύο ημέρες πριν την επίσημη αυτή ανακοίνωση της ΕΠΕ, τονίζοντας το ρόλο που μπορούν να παίξουν στο νέο ψηφιακό σχολείο οι σχολικές βιβλιοθήκες. Ένα ψηφιακό σχολείο όμως απελευθερωμένο από κλειστό λογισμικό που χρησιμοποιεί μόνον εκπαιδευτικό υλικό χωρίς DRM.
Ένα σχολείο που παράγει και διαμοιράζεται τη γνώση χωρίς περιορισμούς μέσω μαθησιακών κοινοτήτων εκπαιδευτικών και εκπαιδευόμενων.

Σχολικές βιβλιοθήκες και μετάβαση στο ψηφιακό σχολείο

Από άρθρο στο ηλεκτρονικό Βήμα της 24/1/2011 πληροφορούμαι ότι η ηγεσία του Υ.Π.Δ.Β.Μ.Θ. πήρε μέρος σε “μυστικές συσκέψεις Αμερικανών «σοφών» που έγιναν τις προηγούμενες ημέρες στο Μέγαρο Μαξίμου για να «ντύσουν» τις επικείμενες αλλαγές στα σχολεία.”
Ο λόγος για τη χρήση ψηφιοποιημένου υλικού στα σχολεία.
Ηλεκτρονικά βιβλία, ηλεκτρονικές συσκευές ανάγνωσης, διαδραστικοί πίνακες, ψηφιοποιημένο υλικό στους επίσημους ιστότοπους του υπουργείου.
Πιθανολογείται πως το κόστος της μετάβασης στο νέο ψηφιακό σχολείο δε θα είναι απαγορευτικό, δεδομένου ότι θα γίνει μεγάλη οικονομία από τη μη εκτύπωση των έντυπων εγχειριδίων, μείωση ή εγκατάλειψη της χρήσης φωτοτυπιών κτλ.

Ελπίζω πως θα γίνει πράξη η πρόθεση του πρωθυπουργού
“να αναζητηθούν εκπαιδευτικοί-ακτιβιστές που να έχουν αναπτύξει δικά τους προγράμματα ή να εφαρμόζουν ήδη με πρωτοβουλία τους στην τάξη καινοτόμα προγράμματα. Πρόκειται για το κίνημα «από τη βάση προς τα πάνω» που πρεσβεύει την αρχή ότι στα θέματα ψηφιακού υλικού οι μεγάλες αλλαγές μπορούν να έρθουν κυρίως από κάτω.”
Οι ουσιαστικές αλλαγές στην εκπαίδευση εξ άλλου δεν πραγματοποιούνται με διατάγματα, αλλά με την ουσιαστική και οικειοθελή κινητοποίηση των εκπαιδευτικών.

Μιας και υπάρχουν αρκετές σχολικές βιβλιοθήκες που ήδη από καιρό έχουμε περάσει στη ψηφιακή εποχή, παρουσιάζοντας μαθήματα με χρήση των ΤΠΕ και χρησιμοποιώντας πληθώρα μέσων κοινωνικής δικτύωσης, όπως φόρουμ, ιστότοπους, ιστολόγια, συνεργατικούς χώρους wiki, και την ψηφιακή τάξη του ΠΣΔ, ευελπιστώ πως θα ακουστεί και η δική μας εμπειρία.

Οι απολύτως απαραίτητες προϋποθέσεις για το φηφιακό σχολείο του άμεσου μέλλοντος είναι:

• ευρυζωνικές συνδέσεις διαδικτύου σε όλα τα σχολεία και τις 757 σχολικές βιβλιοθήκες
  
• μαθητική ταμπλέτα [δηλ. υπολογιστής με ειδικό πρόγραμμα ανάγνωσης ηλεκτρονικών βιβλίων, π.χ FBReader, και δυνατότητα χρήσης, παραγωγής και μετάδοσης πολυμέσων με κάποια δωρεάν εφαρμογή, π.χ. Skype ή Google video] σε όλους του μαθητές
  
• συγκέντρωση του τεράστιου ψηφιοποιημένου υλικού που έχουν ήδη παραγάγει πολλοί εκπαιδευτικοί-ακτιβιστές
  
• όλα τα σχολικά εγχειρίδια σε ηλεκτρονική μορφή
  
• καμιά δέσμευση από αντιεκπαιδευτικούς περιορισμούς “δικαιωμάτων' τύπου DRM, με χρήση αποκλειστικά δωρεάν υλικού με άδειες μόνον Creative Commons
  
• χρήση αποκλειστικά ελεύθερου λογισμικού/λογισμικού ανοικτού κώδικα [ΕΛ/ΛΑΚ], ώστε να μη δαπανώνται τεράστια ποσά για άδειες κλειστών πακέτων λογισμικού
  
• δημιουργία μιας Διαδικτυακής Νεανικής Βιβλιοθήκης [ΔΙΝΕΒΙ] www.box.net/shared/v5i4glh2ak
  

'Ολα τα παραπάνω σήμερα δεν είναι σενάρια επιστημονικής φαντασίας. Όλο το λογισμικό που προανάφερα υπάρχει ήδη, ταμπλέτες δε όπως π.χ. η κινέζικη P07 Winpad (με λειτουργικό Ουμπούντου) πιθανολογείται πως θα κοστίζει περί τα 400 δολάρια, τιμή δηλαδή πολύ χαμηλότερη του υποφορητού που δόθηκε το Σεπτέμβριο 2009 σε όλα τα πρωτάκια του γυμνασίου.

http://www.gizchina.com/2011/01/24/ubuntu-tablet-specification-pricing-announced/

Εννοείται δε ότι ο αμείλικτος συναγωνισμός μεταξύ των εταιριών hardware και συσκευών θα κατεβάσει τις τιμές ειδικά των ταμπλετών ακόμη περισσότερο πολύ σύντομα.

Αυτό που χρειάζεται πρώτα όμως είναι η προσεκτική αξιολόγηση των προηγούμενων πιλοτικών προγραμμάτων:

α) μαθητικός υπολογιστής σε όλους τους μαθητές το σχολικό έτος 2009-2010

β) διαδραστικοί πίνακες το σχολικό έτος 2010-2011

γ) χρήση του υποφορητού OLPC σε αρκετά δημοτικά σχολεία τα τελευταία δύο χρόνια

δ) μαθήματα με χρήση ΤΠΕ σε μεμονωμένες σχολικές βιβλιοθήκες, ή σε τάξεις δημόσιων σχολείων

Προμήθεια ηλεκτρονικών υπολογιστών σε δημοτικά σχολεία

H επίσημη ανακοίνωση του Υ.Π.Δ.Β.Μ.Θ. έχει ως εξής:


Δελτίο  Τύπου                                             09/09/2010

Προμήθεια Ηλεκτρονικών Υπολογιστών  από τον Οργανισμό Σχολικών Κτηρίων (Ο.Σ.Κ.) σε δημοτικά σχολεία με ενιαίο αναμορφωμένο πρόγραμμα 

Προκειμένου να εξυπηρετηθούν άμεσα οι ανάγκες των δημοτικών σχολείων με ενιαίο αναμορφωμένο πρόγραμμα για υπολογιστές -στο πλαίσιο της συγχρηματοδοτούμενης Πράξης «Πρόγραμμα πιλοτικής εισαγωγής ηλεκτρονικών υπολογιστών και συναφούς εξοπλισμού σε δημοτικά σχολεία για μία ψηφιακά υποστηριζόμενη διδασκαλία»- ο Ειδικός Γραμματέας Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, Μιχάλης Κοντογιάννης, ζήτησε από τον Ο.Σ.Κ. να δοθούν ηλεκτρονικοί υπολογιστές σε 178 δημοτικά σχολεία που είχαν από ελάχιστους έως και καθόλου υπολογιστές.

Ο Ο.Σ.Κ. ανταποκρίθηκε  άμεσα στο αίτημα του Ειδικού  Γραμματέα και τα εν λόγω δημοτικά σχολεία θα μπορέσουν να καλύψουν τις ανάγκες τους και να ανταποκριθούν  στο ωρολόγιο ενιαίο αναμορφωμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα.



Πουθενά λέξη για το λειτουργικό που θα χρησιμοποιηθεί.
Λέτε, εν μέσω οικονομικής κρίσης και περικοπών παντού
α) να σπαταληθούν χιλιάδες ευρώ για τα γνωστά προγράμματα κλειστού λογισμικού;
β)  καταδικαστεί άλλη μια γενιά μαθητών στη χρήση κλειστών πακέτων.

Ας μην ξεχνάμε πώς
(1) "οι μαθητές έρχονται σε επαφή πρακτικά με ένα κλειστό “μαύρο” κουτί, αδυνατώντας έτσι να κατανοήσουν τόσο την ουσία της εκπαιδευτικής διαδικασίας που χρησιμοποιεί το λογισμικό ως εργαλείο, όσο και να συμμετέχουν οι ίδιοι στη διαμόρφωση της. Τέλος είναι αρκετά σημαντικό το γεγονός πως τα σχολεία, και κατ’ επέκταση οι εκπαιδευτικοί και οι μαθητές, κλειδώνονται και περιορίζονται στη χρήση συγκεκριμένων πλατφορμών (συνήθως κλειστές κι αυτές) καθώς το κλειστό λογισμικό τεχνικά μπορεί να λειτουργήσει μόνο μέσα σ’ αυτές το οποίο απαξιώνεται σε σύντομο χρονικό διάστημα και απαιτούνται νέες προμήθειες.

Απ’ την άλλη μεριά έχουμε το Ελεύθερο Λογισμικό / Λογισμικό Ανοιχτού Κώδικα (ΕΛ/ΛΑΚ), το οποίο αποτελεί μια αλλαγή παραδείγματος στον τρόπο που αναπτύσσεται, δημιουργώντας ένα καλύτερο οικοσύστημα μέσα στο οποίο χωράνε τόσο οι δημιουργοί του λογισμικού, όσο (και αυτό είναι ίσως το πιο σημαντικό) και άνθρωποι που δεν έχουν εξειδικευμένες τεχνικές γνώσεις, μεταφραστές και απλοί χρήστες ή στην περίπτωση της εκπαίδευσης καθηγητές, δάσκαλοι και μαθητές ."

Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε την περίπτωση της Πορτογαλίας, όπου  εφαρμόζει πρόγραμμα με παροχή φορητών υπολογιστών για τους μαθητές της με χρήση λειτουργικού συστήματος ελεύθερου λογισμικού από πορτογαλέζικη εταιρία, ειδικού για τα σχολεία (2)

Στην Ελλάδα υπάρχουν αρκετοί εκπαιδευτικοί στην πρωτοβάθμια που χρησιμοποιούν ΕΛ/ΛΑΚ και παράγουν εκπαιδευτικό υλικό, έχει δε αναπτυχθεί ειδικό εκπαιδευτικό λειτουργικό σύστημα, το sxolinux (3). 
Mήπως είναι καιρός να εκμεταλλευτεί το υπουργείο όλη αυτή την αποκτηθείσα πείρα και πηγές;

Διαδικτυακή βιβλιογραφία:

1) Εκπαίδευση και Λογισμικό, το κλειστό λογισμικό περιορίζει τις ευκαιρίες για την διάχυση της γνώσης [του Θεόδωρου Καρούνου]

2) A distribuição de Linux Portuguesa!

 3) σχολίνουξ. Ελληνικό λίνουξ για μαθητές.