Βίντεο πληροφοριακής παιδείας της σχολικής μας βιβλιοθήκης στο ΠΣΔ

Στην υπηρεσία βίντεο του Πανελληνίου Σχολικού Δικτύου

http://vod.sch.gr/video/view/762

ανάρτησα ένα σύντομο βίντεο διάρκειας ενός λεπτού
με τίτλο "Αναζήτηση λογοτεχνικού βιβλίου στη σχολική βιβλιοθήκη"
στο οποίο μια μαθήτριά μας εξηγεί με απλά λόγια

"Πώς αναζητώ ένα λογοτεχνικό βιβλίο μέσω του βιβλίου εισαγωγής (έγγραφο OpenOffice Calc .ods) της σχολικής βιβλιοθήκης και πώς το βρίσκω στο ράφι χρησιμοποιώντας το ταξιθετικό του σύμβολο."

Το ηλεκτρονικό αυτό βιβλίο εισαγωγής που χρησιμοποιεί η μαθήτρια περιέχει όλα τα τεκμήρια της βιβλιοθήκης

(βιβλία, βιντεοταινίες, dvd, ακουστικά CD κτλ.)

και υπάρχει σε όλα τα τερματικά του δικτύου UBUNTU 9.10 LTSP της βιβλίοθήκης,

ώστε οποιοσδήποτε χρήστης  να αναζητά εύκολα αυτό που θέλει.

Tο έγγραφο αυτό, παρ' ότι περιέχει 6880 εγγραφές, είναι μεγέθους μόνον 378 kb,

οπότε μπορεί ταχύτατα να αντιγραφεί και στους φορητούς των μαθητών χρηστών και έτσι

να έχουν τον κατάλογο της σχολικής τους βιβλιοθήκης διαθέσιμο για αναζήτηση στο δικό τους υπολογιστή.

Το  ηλεκτρονικό αυτό βιβλίο εισαγωγής δεν υποκαθιστά σε καμιά περίπτωση βέβαια το βάση δεδομένων MARC του ΑΒΕΚΤ 5.0

που χρησιμοποιούμε στη βιβλιοθήκη,

περιέχει όμως, εκτός των συνηθισμένων δεδομένων (τίτλος, συγγραφέας, εκδότης, ημερομηνία έκδοσης, ISBN, θεματική επικεφαλίδα),

χρησιμότατες πληροφορίες σε μορφή ετικετών που στόχο έχουν

να καταστήσουν την πληροφορία απλή στην πρόσβαση και την αναζήτηση από τον (συνήθως άπειρο) τελικό  χρήστη (Folksonomy).

Οι "ετικέτες" αυτές είναι οι εξής:

λογοτεχνικό είδος (genre)  π.χ. αστυνομικό, αισθηματικό, επιστημονικής φαντασίας κτλ.

ιστοσελίδα του δωρεάν  αντίστοιχου ηλεκτρονικού βιβλίου, αν έχει αναρτηθεί στο διαδίκτυο
ένδειξη για το αν είναι κατάλληλο για μαθητές γυμνασίου (λόγω δυσκολίας)
ένδειξη για το αν είναι στην καθαρεύουσα
υπερδεσμοί που παραπέμπουν σε βιβλιοκριτικές ή άλλες πληροφορίες (βιογραφικό συγγραφέα)
θέμα (που δεν περιλαμβάνεται στις υπάρχουσες θεματικές επικεφαλίδες)
Επίσης, δοκιμαστικά, συντομότατη περίληψη σε μορφή mini-blurb, με χρήση του αποθηκευτικού χώρου του Copytaste.

To ηλεκτρονικό αυτό βιβλίο εισαγωγής και η ωραιότατη αφίσα του Δεκαδικού Συστήματος Ταξινόμησης,
που έχει φτιάξει η Δημοτική Βιβλιοθήκη Σπάρτης, που είναι κολλημένη στον τοίχο ακριβώς πάνω από τα τερματικά,
αποτελούν μια άτυπη εισαγωγή των μαθητών στο πιο λεπτομερές
Πρόγραμμα Εκπαίδευσης Χρηστών Σχολικής Βιβλιοθήκης (ΠΕΧΣΒ)
που υλοποιώ για τέταρτη χρονιά στη βιβλιοθήκη.

Διαδικτυακή βιβλιογραφία:

Για τη "λαϊκή ταξινόμηση" folksonomy, και γενικότερα το θέμα των καταλόγων OPAC δείτε:

την ενδιαφέρουσα ανάρτηση στα ελληνικά στο μπλογκ GreekLIS

http://greeklis.org/?p=241

το άρθρο του Δημήτρη Γαβρίλη & Κωνσταντίας Κακάλη

"Η ανάπτυξη νέου καταλόγου (opac) με τεχνολογίες Ιστού 2.0, η αποδοχή και αξιολόγηση τους από ομάδα χρηστών."

17conf.lib.uoi.gr/files/c5.1.Gabrilis-Kakali.pdf

Μαθητές δημοτικού μαθαίνουν δεκαδική ταξινόμηση στη σχολική βιβλιοθήκη του 4ου ΓΕΛ Περιστερίου.

Την Τετάρτη 11 Μαρτίου 2009 ήταν μια ξεχωριστή ημέρα για τη Σχολική Βιβλιοθήκη του 4ου ΓΕΛ Περιστερίου. Γέμισε με τις χαρούμενες φωνές των μικρών μαθητών της Δ΄τάξης του κοντινού 36ου Δημοτικού Περιστερίου.
Ο σκοπός ήταν να παρακολουθήσουν το πρόγραμμα «Μαθαίνω να οργανώνω τη βιβλιοθήκη μου» με το εργαστήριο «Μια βιβλιοθήκη για τα παιδιά από τα παιδιά» ειδικά προσαρμοσμένο στις ανάγκες των μαθητών της πρωτοβάθμιας..

Η συγκεκριμένη δραστηριότητα στη βιβλιοθήκη εντάσσεται στο μάθημα της Γλώσσας και στην προσπάθειά να έρθουν οι μαθητές πιο κοντά στο βιβλίο.
Η δομή του προγράμματος ήταν:
α) δραματοποίηση (μικρή ιστορία),
β) θεωρία για τον τρόπο ταξινόμησης των βιβλίων, βάσει του δεκαδικού συστήματος Dewey, το οποίο χρησιμοποιούν οι περισσότερες βιβλιοθήκες παγκοσμίως
γ) δραστηριότητες για την άμεση εφαρμογή της προσκτηθείσας γνώσης.
Τα παιδιά είχαν μαζί τους ένα ψαλιδάκι, ξυλομπογιές, μαύρο μαρκαδόρο και δύο βιβλία διαφορετικού είδους π.χ. επιστημονικό, μυθιστόρημα, φυσικής, ζωολογίας, γεωγραφίας, ιστορίας, τα οποία και χρησιμοποιήθηκαν για την πρακτική εξάσκηση.
Οι μαθητές έμαθαν τα βασικά για τον τρόπο οργάνωσης μιας βιβλιοθήκης, που θα τους βοηθήσουν να οργανώσουν τόσο την προσωπική τους βιβλιοθήκη στο σπίτι ή στην τάξη , όσο και να νιώσουν πιο βολικά σε μια μεγαλύτερη δημόσια ή σχολική.

Η παρουσίαση έγινε από την εκπαιδευτικό – καθηγήτρια γαλλικής υπεύθυνη της Σ. Β στο 4ο ΓΕΛ Περιστερίου, Γιώτα Μοσχολιού, η οποία και έχει ασχοληθεί ειδικά με την εκπαίδευση νεαρών χρηστών βιβλιοθήκης κατά την εξαετή υπηρεσία της στη βιβλιοθήκη του Ευρωπαϊκού Σχολείου στο Λουξεμβούργο.



Για περισσότερες λεπτομέρειες της ημερίδας δείτε το ιστολόγιο του 36ου Δημοτικού Περιστερίου, όπου θα βρείτε τα σχετικά άρθρα από την επίσκεψη των μαθητών Δ1 & Δ2 με τους δασκάλους τους Γιάννη Βεργέτη & Χρήστο Χριστόπουλο.
http://36dimotiko.blogspot.com/2009/03/1-2-4-1.html

School Library Media Activities Monthly

Ένα αξιόλογο αμερικάνικο ηλεκτρονικό περιοδικό,
το School Library Media Activities Monthly
http://www.schoollibrarymedia.com/articles/index.html
φτιάχτηκε ειδικά για την υποστήριξη της δουλειάς των σχολικών βιβλιοθηκονόμων
σε θέματα που αφορούν στο σχεδιασμό συνεργατικών μαθημάτων, την προώθηση της φιλαναγνωσίας, την πληροφοριακή παιδεία και την ερευνητική διαδικασία (όπου γίνεται χρήση μεγάλης ποικιλίας υλικών και πηγών).
Το περιοδικό επίσης προωθεί την ενσωμάτωση της τεχνολογίας στη διδασκαλία / μάθηση και παρέχει συνδέσμους και ένα ευρύ φάσμα βιβλιογραφίας.
Τα άρθρα είναι γραμμένα από επαγγελματίες στο χώρο των Σχολικών Βιβλιοθηκών, τα οποία θα σας βοηθήσουν να ενημερωνόσαστε για τις σύγχρονες τάσεις .

Όπως μας εξηγεί και ο τίτλος του, το School Library Media Activities Monthly περιέχει πολλές ιδέες για εκπαιδευτικές δραστηριότητες που μπορούμε να δοκιμάσουμε στη σχολική βιβλιοθήκη.
Ενδεικτικά αναφέρω μια πολύ πρακτική άσκηση σε μορφή Sudoku
την οποία ετοίμασε η Αμερικανίδα συνάδελφος Paula Montgomery
για εξάσκηση των μαθητών στις δέκα τάξεις του Δεκαδικού Συστήματος Ταξινόμησης Dewey, το οποίο χρησιμοποιείται ευρύτατα και στη χώρα μας, σε πολλές βιβλιοθήκες, σχολικές και μη.
Το παιχνίδι λέγεται Dewey Decimal Sudoku
και θα το βρείτε στην ιστοσελίδα
http://schoollibrarymedia.com/articles/Montgomery2007v23n10.html

Το συγκεκριμένο Sudoku αποτελείται από εννέα κουτιά
(το καθένα αποτελούμενο από εννέα μικρότερα κουτιά)
που περιέχουν τις εννέα κύριες τάξεις του DDC.
Για τις ανάγκες του Sudoku, δεν περιλήφθηκε η τάξη 000 «Γενικά Θέματα».
Κάθε μεγάλο τετράγωνο 9 επί 9 θα πρέπει να περιέχει και τις εννέα κύριες τάξεις.
Επίσης κάθε κάθετη ή οριζόντια γραμμή, ολόκληρου του Sudoku, επίσης θα πρέπει να περιέχει τις εννέα κύριες τάξεις!
Μπερδευτήκατε;
Η Paula Montgomery το πρόβλεψε... και μας δίνει και το «λυσάρι» στην πραναφερθείσα ιστοσελίδα.

Στους μαθητές βέβαια, εκτός από τις οδηγίες και την άσκηση, θα πρέπει να τους δώσετε και τον κατάλογο των δέκα κύριων τάξεων του DDC, που θα βρείτε στη σ. 67 του μπλε βιβλίου
Δεκαδική Ταξινόμηση Dewey. Συνοπτική Έκδοση,
το οποίο εκδόθηκε από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης το 2001. (ISBN 960-8635-5-X)
Αλλά φαντάζομαι πως αυτές θα πρέπει να υπάρχουν σε πινακίδα ήδη μέσα στη σχολική σας βιβλιοθήκη.

ΔΕΚΑΔΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗΣ DEWEY (DDC)

Για να βρω τον ταξινομικό αριθμό ενός τεκμηρίου
στο δεκαδικό σύστημα ταξινόμησης Dewey (DDC)
χρησιμοποιώ τις εξής πηγές:

1) Dewey, M. (1997) Abridged Dewey Decimal Classification and Relative Index. Edition 13. Albany, N. Y.: Forest Press
2) Dewey, M. (2001) Συνοπτική Δεκαδική Ταξινόμηση Dewey και Ευρετήριο σχετικών Όρων. Αθήνα: Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης
3) Πρακτικός οδηγός για το δεκαδικό σύστημα ταξινόμησης Dewey (DDC)
Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης
σε μορφή pdf http://www.ekt.gr/products/dewey/odigos.pdf
4) Dewey Δεκαδική Ταξινόμηση Ελληνική Ιστορία. Αθήνα: (1986) Ένωση Ελλήνων Βιβλιοθηκαρίων
5) Dewey Δεκαδική Ταξινόμηση Ελληνική Λογοτεχνία. (1990) Αθήνα: Ένωση Ελλήνων Βιβλιοθηκαρίων
6) Καζάζη, Μ. (2002) Αρχές ταξινόμησης. Ο συστηματικός κατάλογος και τα ταξινομικά συστήματα. Περιστέρι: Έλλην
7) Μπώκος, Γ. Δ. (2001) Εισαγωγή στην επιστήμη της πληροφόρησης. Αθήνα: Παπασωτηρίου

χρήσιμα επίσης είναι, όσον αφορά στη διάταξη βιβλιογραφικών δεδομένων UNIMARC, τα παρακάτω:
8) MARC 21 Concise Format for Bibliographic data (1999)
Library of Congress. Network Development and MARC standards Office
http://www.loc.gov/marc/bibliographic/
9) ΑΒΕΚΤ 5.0 Σύστημα Αυτοματισμού Βιβλιοθηκών. Κατάλογος (2000) Αθήνα
Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης [ο τόμος που έχουμε παραλάβει στις βιβλιοθήκες]


Εναλλακτικά,
από τους ηλεκτρονικούς καταλόγους (OPAC) διαφόρων βιβλιοθηκών,
όπου στην εγγραφή MARC
στο πεδίο 676, ή 082
υπάρχει ο ταξινομικός αριθμός του τεκμηρίου που έχει αποδώσει η συγκεκριμένη βιβλιοθήκη

http://195.134.102.45/ipac20/ipac.jsp?profile=ebe0--2&reloadxsl=true#focus
Δημόσιος Κατάλογος της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος

http://147.102.210.209/cgi-bin-EL/egwcgi/71964/query.egw;/-1+147.102.210.209:21210/ADVANCE
Συλλογικός Κατάλογος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Ιδρυμάτων
Η Κύρια Βάση περιέχει πάνω από 2.566.888 εγγραφές
(>1.979.097 διακριτές) από 45 ιδρύματα και φορείς.

http://argo.ekt.gr/Opac2_4/zConnectELL.html
ΑΡΓΩ ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ
ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΙ ΚΑΤΑΛΟΓΟΙ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ & ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ

http://catalog.loc.gov/cgi-bin/Pwebrecon.cgi?DB=local&PAGE=First
ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΟΥ ΚΟΓΚΡΕΣΟΥ ΟΥΑΣΙΝΓΚΤΟΝ ΗΠΑ

http://aleph.etat.lu/F?RN=18533952
ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟΥ

http://ccfr.bnf.fr/portailccfr/servlet/LoginServlet
ΕΘΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΑΣ

http://opac.bundestag.de/aDISWeb/app?service=direct/0/Home/$DirectLink&sp=Slocalhost%3A4103
ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ
DEUTSCHER BUNDESTAG ELEKTRONISCHER KATALOG

http://catalogue.nla.gov.au/
ΕΘΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑΣ

http://hip.nli.ie/ipac20/ipac.jsp?profile=bk#focus
ΕΘΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΡΛΑΝΔΙΑΣ

http://collectionscanada.ca/index-e.html
ΕΘΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΚΑΝΑΔΑ

http://www.nypl.org/
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΥΟΡΚΗΣ

http://www.chipublib.org/
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΟΥ ΣΙΚΑΓΟΥ

http://catalogue.bl.uk/F/P8NBTYX3TTDEKGJCJSI5ESI4Q6S96PL14PAG9EYCGR7CGX7I9N-14885?func=file&file_name=find-b&local_base=blac
ΒΡΕΤΑΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

http://libraries.admin.ch/cgi-bin/gw/chameleon?skin=helveticat&lng=de
ΕΘΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΛΒΕΤΙΑΣ
Online-Katalog (OPAC) der Schweizerischen Nationalbibliothek

ΕΠΙΣΗΣ
Ένας γρήγορος τρόπος να βρούμε τον ταξινομικό αριθμό DDC
ενός βιβλίου είναι ο εξής:
Επισκεπτόμαστε τον ιστότοπο
http://worldcat.org/blogs/archives/2008/05/google-worldcat.htm

Γράφουμε στα αγγλικά ένα τίτλο βιβλίου, συγγραφέα κτλ
και αφού μας το βρει, αποθηκεύουμε με δεξί κλικ
τον αριθμό OCLC

Μετά
Αναζητούμε στο google
http://www.google.gr/

πληκτρολογώντας
OCLC Number: και τον αριθμό OCLC του βιβλίου που έχουμε ήδη βρει

Στα αποτελέσματα της αναζήτησής μας
βλέπουμε συνήθως και τον αριθμό δεκαδικής ταξινόμησης

Τέλος, στην ιστοσελίδα του ΕΚΕΒΙ
http://www.biblionet.gr/
(130.000 τίτλοι με ένα κλικ!)
όταν εντοπίσουμε το ελληνικό βιβλίο που ψάχνουμε
και πατήσουμε τον τίτλο του
μας εμφανίζει και τον αριθμό DDC